Sinds Willy Vandersteen, geestelijke vader van Suske & Wiske, ereburger is van Kalmthout lijkt de Kempense gemeente wel vergroeid met de stripfiguren van Studio Vandersteen. Het Suske & Wiske – wandelpad slingert door het idyllische Heide, een wijk in Kalmthout, en door enkele bijzonder mooie natuurgebieden.
Verrassing om de Hoek: Het huis van Vandersteen
Even voorbij knooppunt 4 passeren we het Provinciaal Suske & Wiske – kindermuseum. Het interactieve museum is intelligent verweven met de villa van Willy Vandersteen (1913 – 1990). Dankzij hem heb ik leren lezen. Marleen van Houselt (38), publiekswerker in het Kindermuseum, leidt me rond. Ondertussen is een groep van vijftig lagere schoolkinderen aan de slag in het museum. In de kamer van de Sissende Sampan moeten ze verbanden leggen tussen prachtige foto’s uit de hele wereld, in het labo van professor Barabas linken ze onderdelen aan bepaalde van zijn uitvindingen, in de fantasiekamer gaan ze zelf aan de slag met verkleedkleren en in de nieuwskamer maken ze het mooie weer. Ze leren hier op één voormiddag meer dan een half jaar op de schoolbanken. “Net als in de strips gaat het hier in het Kindermuseum over wetenschap, kunst, media, natuur en ga zo maar door. Een bonte mix dus”, zegt Van Houselt.
In de kamer van de Sissende Sampan ga je op wereldreis via de strips van Sus & Wis. (foto Paulien Verlackt)
Praktisch
*Afstand: 9 km
*Parking: Kalmthoutlaan, Heide (naast het station)
*Start: Knooppunt 19 aan station Heide
*Knooppunten: 19 – 20 – 21 – 22 – 24 – 25 – 5 – 4 – 7 – 8 – 55 – 9 – 18 – 19 
*Geschikt voor kinderwagen en rolstoel als je vanaf knooppunt 24 de Rodeweg links mee volgt en de eerste straat rechts, de Mastendreef, neemt. Op het einde van deze dreef haak je vanaf knooppunt 5 verder in op de wandeling.
*Horecatip: Taverne – Eethuis Den Bosduin, Beauvoislaan 104 in Heide, aan knooppunt 4. Leuke speeltuin, lokale streekbieren.
*Het Suske & Wiske – Kindermuseum is tijdens schoolvakanties open voor families (best reserveren).
De eerste Heidetoeristen
“Willy Vandersteen woonde dan wel op den buiten, maar hij was niet van den buiten”, zegt buurvrouw Marta Boden (67). Ze slaat de nagel op de kop. Het relatief jonge Heide is het platteland en daar gelden andere gedragsregels dan in een stad als Antwerpen waar Vandersteen van afkomstig was.
Eind 19e eeuw werd hier op de drukke spoorlijn Antwerpen – Nederland een halte gemaakt. Met de komst van het toerisme rezen ook de villa’s uit de heidegrond.
Voor de spoorweg staat een prachtig standbeeld van Suske & Wiske. Het werd er in 1995 geplaatst voor hun vijftigste verjaardag. Wat verder dwarsen we het pas in 2007 aangelegde Willy Vandersteenplein met een buste van de in 1990 overleden tekenaar.
Mijn jeugdhelden vereeuwigd als vrolijk standbeeld voor Heide Statie.
Beukennootjes koppen
Statige hoge beuken omzomen de dreven in de residentiële wijk Dennendaal. Deze villawijk werd in 1960 verkaveld toen de familie Van Damme hun gronden verkocht. In deze wijk kwam Vandersteen vaak wandelen. Tonnen inspiratie haalde hij niet uit zijn wandelingen rond zijn villa. De meeste Suske & Wiske-verhalen spelen zich immers op het wereldtoneel af. De Kalmthoutse Heide komt maar af en toe in beeld, zoals in de Robert & Bertrand-strips. In de herfstmaanden liggen de dreven bezaaid met beukennootjes. Vandersteen moet er hier – net als wij – een paar ‘gekopt’ hebben op zijn wandelingen.
In wijk Dennendaal zijn het vooral beuken die de lakens uitdelen.
Aan het eind van de Hertendreef slaan we rechts de Rodeweg in. Steenbakkerijen waren in de 19e eeuw een bloeiende economische activiteit in Kalmthout. Het afval van de steenovens sloeg rood uit en werd gebruikt voor de aanleg van wegen.
Natuurwaarde van militairen
Het Klein Schietveld is een mooi voorbeeld van gerust gelaten natuur. Het natuurgebied doet al sinds 1815 dienst als militair domein. Sinds de Tweede Wereldoorlog evolueerde het heidegebied naar een dennenbos en recent werden beheerswerken uitgevoerd om er wat meer loofbomen te planten. Er vonden decennialang schietoefeningen plaats, maar die hadden weinig impact op de fauna en flora. Pas in 1999 werd Defensie zich bewust van de natuurwaarde van hun militaire domeinen. Mede dankzij een akkoord met de Vlaamse overheid kunnen we nu vrij wandelen in een groot stuk van dit mooie natuurgebied. Op het eind van de Mastendreef komen we aan het ‘Sjaeneven’, een typisch heideven ontstaan door het afgraven van turf voor brandstof.
Het voormalige militair domein is nu een aangenaam wandelbos.
Angst voor antisemitisme
Als je halverwege de Koningin Elisabethlaan de Leopoldlaan naar links zou nemen, passeer je ter hoogte van huisnummer 58 aan een Joodse synagoge, de enige in België buiten een stad. Het monument herinnert aan het feit dat zich in Heide voor de Tweede Wereldoorlog heel wat Joden hebben gevestigd. Voor en na de Eerste Wereldoorlog kwamen in de Noordertuin van Antwerpen, zo wordt deze regio ook wel eens genoemd, vooral Joodse diamantairs vestigen. Vanaf 1933 emigreerden Joden naar Heide uit angst voor het heersende antisemitisme in Antwerpen. Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog woonden hier zeker 700 Joden. Door verklikking en deportaties vonden velen de dood in de vernietigingskampen. Een werkgroep ijvert voor het behoud van de synagoge als blijvend eerbetoon aan deze Joodse inwijkelingen.
Withoefse heide
Sinds kort mag de Kalmthoutse Heide zich officieel Stiltegebied noemen. Als je vanaf knooppunt 9 richting knooppunt 11 wandelt, kom je aan de Dienst Toerisme van Kalmthout . Je kan er ook het Bijenteeltmuseum en het natuureducatief centrum De Vroente bezoeken. Het gebouw doet dienst als onthaalpoort voor de Kalmthoutse Heide. Je kan er gemakkelijk wandelen tot in Grenspark De Zoom in Nederland.
Een bijenmuseum op deze plek? Blijkbaar hadden imkers vroeger op de gemeenschappelijke gronden op de Kalmthouse Heide hun korven staan. De heidebloempjes zorgden voor de nectar. Het Bijenteeltmuseum is uit een privé-collectie gegroeid. Toegang kost 3 euro.
Het toeristisch infokantoor en natuureducatief centrum De Vroente zijn wel vrij te bezoeken.
Onze wandeling passeert maar voor een stukje door de Kalmthoutse Heide. De Withoefse Heide (6 hectare) werd genoemd naar de gelijknamige voormalige herberg vlakbij het station. De herbergier liet zijn schapen op dit stuk heide grazen. “Het is dan misschien wel een klein gebied, toch bevat het alle bijzondere biotopen van de heide met uitzondering van duinen”, weet Bart Hoes, educator in de Vroente.
De Withoefse Heide is amper 6 hectare groot en geeft aansluiting op de Kalmthoutse Heide.
Eindoordeel
Een mooie kordate wandeling die voor het grootste stuk over asfalt loopt. Een wandeling die vooral gericht is op gezinnen, maar hou dan best de kinderen bij de hand. Af en toe moet een gevaarlijke weg gedwarst worden. Wie het liever wat avontuurlijker wil, kan op de Kalmthoutse Heide zijn gading vinden.
(Marijn Follebout, 13 oktober 2016)
Wat vind jij van de Suske & Wiske-wandeling? Laat het hieronder weten.
De Suske & Wiske – wandeling kruist:
Wandelroute:
*Ruud Rups-wandeling (2,5 km) op de Withoefse Heide
Fietsroute:
*Heideroute (57 km): In 1975 was dit de eerste bewegwijzerde fietsroute van Vlaanderen.
