Haspengouw in Limburg en de Getevallei in Vlaams-Brabant zijn het mooist tijdens het bloesemseizoen van eind april tot eind mei. Alles wit, kleur van de hoop. Met het fietsen van de Herkvalleiroute vanuit Alken willen we bewijzen dat Haspengouw ook de moeite waard is op een ander moment. Als kleuren geen zo’n grote rol spelen. De trip eindigde met natte schoenen.
Verrassing om de Hoek: Land onder water
De dag dat we deze route fietsen, is de dag na een nachtelijk hevig onweer. In Alken en ruime omgeving worden ondergelopen kelders en garages leeggepompt. Boerin Katrien ziet met tranen in de ogen de hele maïsoogst mislukken. Een andere Alkenaar wil haar troosten, maar vindt de juiste woorden niet. “Schrijf hierover”, zegt hij. “Vergeet ons niet.” Kniehoog waden we al fietsend door de uit zijn oevers getreden Herk. “Het is door al die beton, mijnheer”, zegt een wielertoerist die op ons aanraden een omweg naar huis neemt.
In Stevoort, deelgemeente van Hasselt, lezen we: ‘de Herk gaf vroeger vaak aanzienlijke wateroverlast’. Het infobord bij het gecontroleerd overstromingsgebied klinkt euforisch. Vooral het woord ‘vroeger’ zindert na.
Praktisch
*Afstand: 41 km
*Start: Fietsinrijpunt De Alk, Laagdorpstraat in Alken. Fiets de Laagdorpstraat uit richting de kerk. Je zit meteen op het fietsroutenetwerk.
*Parking: Laagdorpstraat, Alken.
Wie een vaste fietsdrager heeft, wordt gevraagd te parkeren op de vlakbij gelegen parking van de sporthallen. (volg P2).
*Knoooppunten: De Alk – 146 – 174 – 176 – 194 – 193 – 179 – 573 – 177 – 178 – 174 – 146 – De Alk (richting KNP 144).
*Huur: Aan het fietsinrijpunt kan je ook fietsen huren. Open op zaterdag, zondag en feestdagen van 10 tot 18 uur. Op andere dagen kan je terecht bij toeristische dienst van Alken, net achter de kerk.
*Opgelet: Tussen KNP 176 en 194: In de Terbermenweg in Schakkebroek hangt een routewijzer verkeerd. Het bord hangt omgekeerd. Sla er geen acht op. Wat verder hangt een correct opgehangen bord.
*Horecatip: Café Sportwereld aan de startplaats. Leuk terras, aangename bediening, oplaadpunt voor e-bikes.
Uitzonderlijk gesloten
Meervoudig Belgisch kampioen marathon in de categorie 65+ Romain Uitdebroeks staat er verslagen bij. Deze avond zou een loopavond van Atletiek Club Alken moeten plaats vinden, maar daar hebben de weergoden anders over beslist. De 67-jarige man die nog vlotjes op één dag drie maal de Mont Ventoux op fietst, vloekt binnensmonds. We staan in recreatiedomein De Alk. De prachtige speeltuin is nu een waterkerkhof en in de verkeerstuin kan een rivierboot leren parkeren. Op betere dagen kan je in dit 10 hectare grote domein ook nog roeien, waterfietsen, een partijtje minigolf spelen en petanquen. De speeltuin is gratis.
De ondergelopen verkeerstuin in het gratis toegankelijk recreatiedomein in het centrum van Alken.
Toertje Herk
De Herk stroomt door het centrum van Alken, een gemeente ten zuiden van provinciehoofdstad Hasselt. De rivier ontspringt in de Heers en mondt in Herk-de-Stad uit in de Demer. De naam komt van het Keltisch en betekent ‘kleine rivier’. De Herk is een zogenaamde dubbelbeek, met een kleine en een grote Herk. Dat zijn twee parallel lopende beken zodat nog meer water kan afgevoerd worden. Deze techniek werd vroeger wel meer toegepast bij terugkerende overstromingsproblemen. In de Herkvallei werd in Stevoort, deelgemeente van Hasselt, een overstromingsgebied aangelegd. We blijven grotendeels in de vallei van de Herk waardoor er weinig moet geklommen worden.
We volgen eerder vlakke wegen door het Haspengouwse landschap.
Toffe picknickplekken
Alken is een rustige gemeente. Er is altijd wel beweging in de winkelstraat of op de terrassen, maar je raakt er nooit opgejaagd.
Eens uit het centrum komen we in een open landschap doorspekt met laagstammige fruitboomgaarden. Onze tocht brengt ons langs appelen en peren en in Spalbeek, deelgemeente van Hasselt, ook langs krieken en kersen.
De route bevat tal van leuke picknickplekjes. Een eerste is er bij het binnenrijden van Sint-Joris, de jongste deelgemeente van Alken. Naast een bijenvriendelijke bloemenweide staat een picknickbank opgesteld. Het werd toepasselijk Sint-Joris-hoekje gedoopt.
Picknickbank in Sint-Joris, deelgemeente van Alken.
Fietsen tussen boomgaarden
Een aantal kilometer lang slingeren toffe fietspaadjes tussen de boomgaarden door. Nu (eind juni) is het fruit nog aan het rijpen en hangt alles er eerder kleurloos bij. Maar dat is niet hetzelfde als troosteloos. De autovrije fietspaden zijn breed en goed onderhouden. Fietstoerisme wordt in Haspengouw vlot gestimuleerd.
Vaak worden brede autovrije fietswegen aangedaan, een absoluut pluspunt van deze route.
Vanaf kasteelhoeve De Kerckhem, vlakbij kasteel De Wijer, bevinden we ons op grondgebied Wijer, deelgemeente van Nieuwerkerken. Het kasteeldomein is niet publiek toegankelijk, maar we krijgen toch een mooi zicht op de grote vierkante toren en de kruidentuin rond het domein.
Kasteelhoeve de Kerckhem heeft al een 800 jaar geschiedenis achter de rug.
In de middeleeuwen stond op deze plaats een houten toren in een omwalling. In de twaalfde eeuw wordt de toren herbouwd in natuursteen en krijgt ze een meer uitgesproken woonkarakter. In die periode worden de houten palissades op de omwalling vervangen door stenen muren. Pas in de achttiende eeuw wordt aanpalend aan de donjon een kasteel gebouwd.
Net voorbij de Sint-Pietersbandenkerk draaien we rechts de Schansstraat in. Deze straat dankt zijn naam aan huisnummer 26. Rond het huis dat nu te koop staat, werd eind zestiende eeuw een schans gebouwd. Het is nu helaas niet te zien vanop de straatkant.
Schansstraat 26 in Wijer was vroeger het toevluchtsoord voor wie in de buurt woonde.
Noodnummer 112 moest in de zestiende eeuw nog uitgevonden worden. En moest het al bestaan hebben, zouden de inwoners niet altijd de verwachte hulp gekregen hebben omdat het leger van de toenmalige machthebbers vaak te klein was, vooral wegens geldgebrek. Dus moesten elke gemeenschap maar zijn eigen boontjes doppen. Het bouwen van schansen is daar een perfecte illustratie van. Een schans is een gracht en een dam. In de zestiende en zeventiende eeuw werden in Limburg 120 schansen gebouwd ter beveiliging tegen rondzwervende bendes. Op de dam werden doornstruiken geplant. Bij aanvallen kwamen alle omwonenden zich hier ‘verschansen’.
Agressieve muggen
De Smolderstraat in Schakkebroek, een parochie van Herk-de-Stad, is gaandeweg volgebouwd. Tussen de huizen heb je wel nog mooie uitzichten op de achterliggende fruitboomgaarden. We bevinden ons hier vlakbij de grens met Vlaams-Brabant en hoppen er zelfs heel eventjes over. Een prachtig fietspad leidt ons tussen de fruitboomgaarden. Eens de drukke Stevoortweg over bevinden we ons in de immer rustige Gasterbosstraat. We stappen af om even de kolkende Herk bewonderend gade te slaan. Het stikt er van de agressieve muggen. Dit straatje tussen de bomen is geplaveid met kinderkopjes. Het is een kwelling voor onze fiets, maar de Flandrien in ons vindt het heerlijk.
Het witte goud
Asperges hebben een jaar nodig om te groeien.
Waar we rechts de Herkantstraat nemen, komen we langs uitgestrekte aspergevelden. Wist je dat asperges worden geteeld van april tot juni? Aspergehoeve Lavrijsen zet heel wat heerlijke recepten op hun website voor de liefhebbers van het witte goud. Het moet hier wel vruchtbare grond zijn, want honderd meter verder passeren we een zelfoogst groentetuin van Hoeve het Blokhuis.
Hoeve het Blokhuis maakt deel uit van het CSA-netwerk. CSA staat voor ‘Community Supported Agriculture’. Je betaalt eigenlijk voor een aandeel in een landbouwbedrijf. Je wordt uitbetaald in seizoensverse groenten die je al dan niet zelf kunt plukken. In België zijn 36 CSA-boerderijen actief. Vlaams-Brabant is de actiefste provincie met dertien CSA-boerderijen. In Limburg zijn er vier CSA-boerderijen.
Krieken en kersen
Elk seizoen heeft zijn voordeel. In Spalbeek en Stevoort, twee deelgemeentes van Hasselt, spotten we veel garageverkopers van krieken en kersen. Heerlijke lekkernij!
We fietsen een tijdje evenwijdig aan het gecontroleerd overstromingsgebied Stevoort die naar eigen zeggen 700.000 kubieke meter kan bergen. Later ontmoeten we een misnoegd inwoner die naar eigen zeggen lak heeft aan dit overstromingsgebied. “Ze hadden het beter hoger stroomopwaarts gecreëerd. Het zou veel mensen vandaag veel ellende bespaard hebben.”
Favoriete stopplek
In Sint-Lambrechts-Herk, deelgemeente van Hasselt, passeren we op de Grote Roost een mooie kapel met een klokje bovenin. Het blijkt de grafkapel van Wideux te zijn die vroeger bij het gelijknamige kasteel hoorde. Het werd gebouwd in 1880. “Mijn vaste stopplek”, vertelt Gust die wekelijks zijn fiets van stal haalt. Hij praat in het typische dialect van de streek en als hij het over ‘ik’ heeft, zegt hij ‘ich’. “Je kan hier heerlijk uitblazen op de zitbanken onder de bomen. Hier eet ik dan iets voor ik weer verder ga.” De kapel heeft te maken gehad met vandalisme en is gesloten. De ruiten aan de kelder zijn kapot gesmeten met stenen.
Grafkapel Wideux langs de Grote Roost.
Mooiste uitzicht
Aan B&B Bloonwinning in de Oosterbeekstraat gaat het bergaf. Na de bocht naar rechts heb je een prachtig zicht op de Herkvallei. Ongetwijfeld een van de mooiste plekjes van de route.
In de eerste bocht stuiten we op een van de 25 Hasseltse plekken van geluk, een initiatief van de Ambassadeur van Geluk Leo Bormans. Zet je neer op de Stille Bank en luister het naar het ruisen van de bomen. Zelfs de grootste zuurpruim krijgt hier een portie instant gelukzaligheid ingeprent.
De Hasseltse plekken van geluk zijn een geweldig initiatief, gedragen door de hele gemeenschap. Wel opletten dat het niet al te geitenwollensokkerig wordt want de ‘goede voornemens’ aan de Stille Bank vinden we er persoonlijk wat over. ‘Stel je doelen in…’, ‘wandel voorbij de tweede brug…’ Enzovoort.
Beste Leo, Laat deze bank gewoon een rustige bank in een prachtig landschap zijn en koppel daar niet al te veel grote beloftes aan.
We horen een fietsende dame roepen dat het water veel te koud is. Weg sfeer! Blijkt dat de Herk – de Grote en de Kleine – uit de oevers getreden is. Toch wagen we het erop. Het water reikt tot aan onze knieën. De kracht van het water is fenomenaal. Verwoestend, maar tegelijk mooi om te zien hoe het water zijn weg zoekt in de smalle vallei.
Rechts op de foto zie je waar De Herk uit zijn oevers treedt in de weide stroomt.
“Als de fruittelers naar hagel beginnen schieten, dan weet je dat het zwaar onweer wordt”, laten we ons door een van de nieuwsgierigen vertellen die naar het wassende water komen kijken.
Terug naar af
Vanaf knooppunt 178 bevinden we ons in Terkoest, deelgemeente van Alken. Via een klein paadje passeren we de voetbalvelden. Er naast ligt een tof speelbos, het Wissenboske. Het bosje is genoemd naar de eenjarige scheuten van de wilg, de wis. De wissen werden vroeger gebruikt voor het vlechten van vooral manden.
Het Wissenboske in Terkoest is een speelbos. Dat betekent dat je er naar hartenlust mag ravotten.
Naast het bos ligt een hoogstammige fruitboomgaard. Wie deze fietstocht in de herfst doet, zal van deze bomen kunnen smullen op de leuke picknickplek op het einde van de Eikendreef. Vanaf KNP 174 bevinden we ons weer op hetzelfde traject als in het begin tot aan recreatiedomein De Alk.
(Marijn Follebout, 24 juni 2016)
Wat vind je van de Herkvalleiroute? Laat het hieronder gerust weten.
De Herkvalleiroute kruist
*Fietsroutes
– Bloesemroute (47 km) in Nieuwerkerken
*Wandelroutes
– 10.000 stappen in Alken (aan ingang recreatiedomein De Alk)
