Driekastelenroute: De mooiste bossen van Vlaanderen

De Driekastelenroute slingert door de Kasteelbossen ten zuidwesten van Brugge. Het adellijke landschap wordt gekenmerkt door bossen, heide en weides. De wandeling is bijzonder gevarieerd. In Beisbroek kan je je laven aan natuurkennis en een blik werpen in de kosmos.

Verrassing om de Hoek: De volkssterrenwacht van Beisbroek

“Wie kan zeggen dat hij een vier kilometer lange oprit heeft naar zijn werk. Het voelt koninklijk aan”, lacht Ruben Derycke (26), educator bij volkssterrenwacht Beisbroek midden in het bos. Hij leidt groepen rond op de bovenste verdiepingen van het kasteel van Beisbroek, toont hen de stand van de sterren in het Planetarium en gunt ze een blik in de ruimte via de sterrenkijker. We staan in de koepel boven het kasteel. Het dak staat half open. Ruben zoomt in op de zon. “Zie je die vlekken? Het zijn koelere plekken op het zonneoppervlak. Ze ontstaan door magnetische velden. Niemand weet hoe die magnetische velden er komen. Als jij het weet, win je zeker de Nobelprijs.” Zijn favoriete plek is het Planetarium. “Mensen inspireren en geïnteresseerd krijgen in wetenschap is het achterliggende idee. Ik hoop dat ik daar mijn bescheiden steentje kan toe bijdragen.” Een bezoek kost 5 euro per persoon. De sterrenwacht is open op woensdag en zondag vanaf 14.30 uur en op vrijdag vanaf 20 uur.

Praktisch

*Afstand: 12 km

*Bewegwijzering: zeshoekige bordjes

*Parking (en start): Parking Tillegembos, Witte Molenstraat, Brugge

*Niet geschikt voor rolstoelen en kinderwagens

*Horecatips:

Herberg de Trutselaar in Tillegembos: Een groot speelplein naast de deur. Jammer dat je vanop het terras het speelplein niet ziet. Specialiteit: ribbetjes
Brasserie Mary Tudor, achter het kasteel van Tudor. Specialiteit: streekbieren
Tearoom Koetsenhuis, voor kasteel Beisbroek. Tof terras, lekkere snacks.

Eén geheel

Niet toevallig wandelen we eerst door Tillegembos. Het oudste groendomein van de provincie West-Vlaanderen werd aangekocht in 1963. Sindsdien breidde het steeds maar uit met nieuwe aankopen waardoor met recht en rede nu van de kasteelbossen kan gesproken worden. Het zijn de woon- en jachtdomeinen van de vroegere Brugse elite. Ze worden gevormd door het Tillegembos, de stadsdomeinen Tudor en Beisbroek, het Chartreuzinnenbos en zijn hoogstamboomgaard, de bossen rond het kasteel van Loppem en de bossen van Jabbeke. Ze zijn meesterlijk met elkaar verbonden via rustige wandelpaden.

Kasteel van Tillegem

In de brede dreven rond het kasteel van Tillegem dwarrelen de gekleurde bladen van de bomen. Ze vormen een eerste herfstlaag op de zachte bosgrond. De toegangsbrug tot het waterkasteel wordt gerenoveerd. We kloppen achteraan aan. Sinds de dertiende eeuw is het regelmatig overgegaan op andere eigenaars, tot Spanjaarden toe. In de negentiende eeuw kreeg het zijn huidige uitzicht. In het kasteel huizen nu verschillende provinciale diensten. Het is niet toegankelijk voor het publiek. “Als ik buiten kom, vragen kinderen me vaak of ik ‘de koning’ ben. Ik antwoord dan altijd dat ik slechts ‘de lakei’ ben”, verklapt Lode Tanghe (32) laconiek. Hij werkt al 10 jaar in het kasteel als provinciaal gebiedswerker ‘duurzame landbouw’. “Vooral als je tijdens de middagpauze je boterhammen eet op het terras ervaar je de grootsheid van het kasteel en de omgeving. In de vergaderzalen in de kelders met originele keuken en houten paardenboxen hangt nog een echte historische sfeer.”

Lode Tanghe werkt in het kasteel van Tillegem.

Sporen van de oorlog

Aan de rand van Tillegembos op een kruispunt van wegen staat het Kruis der Gefusilleerden. Hier werden op 10 november 1942 acht actieve verzetsleden waaronder twee religieuzen gefusilleerd. Er werd ook een Duitse militair, waarschijnlijk een deserteur, terechtgesteld. De negen bomen waartegen ze stonden opgesteld, werden nadien omgekapt zodat alle bewijs van de oorlogsmisdaad verdween.

Het kruis der gefusilleerden houdt de herinnering aan oorlogsmisdaden levendig.

Onderweg zien we wel meer sporen van de Tweede Wereldoorlog. In domein Beisbroek bijvoorbeeld herkennen we hier en daar een bomkrater. Ze dateren van 28 mei 1944 toen de geallieerden vlakbij een Duits spionnennest wilden uitroeien.

Het 17e eeuwse kasteel Ter Linden was het hoofdkwartier van de inlichtingendienst van de Duitse marine. Het lag ongeveer op de plaats waar de Wittemolenstraat uitkomt op de expresweg rond Brugge. Er huisden 330 Duitsers die zich dagelijks bezig hielden met het lokaliseren van schepen in het Kanaal. Een gevaar voor de landing op Normandië op D-Day. Met Operatie Ramrod 934 werd het kasteel volledig vernield en kon de landing enkele dagen later plaats vinden. Helaas vielen een hoop bommen ook op onschuldige burgers in en rond Sint-Michiels.

De tuin van Tudor

De kruidentuin van Tudor zit wat verstopt achter een lange muur. Je passeert er net voor je aan het kasteel Tudor, zo genoemd omwille van zijn bouwstijl, komt. De kruidentuin met zijn fruitbomen en bijenhal is tijdens de week dagelijks open tot en met 31 oktober.

In het kasteel, pas gebouwd in 1904, loeit het alarm. “Dat is al twee dagen zo en niemand die er iets aan doet”, vertelt een buurtbewoner. Het kasteel is hermetisch gesloten. Iets met een proces. In de vrij toegankelijke tuin is het prachtig picknicken.

Een koppel geniet van een picknick in de prachtige tuin van kasteel Tudor

Planeten in een nieuw jasje

Aan de rand van domein Beisbroek volgen we even het ‘Planetenpad’. Het is een schaalmodel van ons zonnestelsel. Eén meter staat voor 9 miljoen kilometer in de ruimte. De planeten worden door kunstenaar Jef Claerhout voorgesteld als mythologische wezens. Het beeld van de zon bevindt zich vlak voor het 19e -eeuws landhuis van Beisbroek. Hier huist de volkssterrenwacht op de bovenste verdieping.

De dwerg staat symbool voor de dwergplaneten op het planetenpad.

Op de onderste verdiepingen bevindt zich het oudste bezoekerscentrum van Vlaanderen. De toegang is al sinds 1976 gratis. “We zijn de mosterd gaan halen in Nederland”, vertelt Hilde De Nolf (59), educatief medewerker van de groendienst en al sinds 1977 een van de gezichten van het natuurcentrum. Een vrouw met een missie. “Natuureducatie is hard nodig. Wij brengen het op een speelse manier aan, ook naar volwassenen toe.” Ze houdt van de rust die het domein uitstraalt. “Als je veertig jaar lang op deze werkplek mag zitten, zijn je ogen gericht op waarnemingen aan de rand van het bos. Ik zie regelmatig laag overvliegende roofvogels en af en toe spot ik wel eens een vosje.”

Hilde De Nolf is al bijna veertig jaar een vertrouwd gezicht in het Natuurcentrum.

Verdwenen klooster

Na Beisbroek komen we in het Chartreuzinnenbos met zijn brede dreven. Bemerk vooral de hoogstamboomgaard. Er hangen 75 appelsoorten en 32 perenrassen. Dit bos behoorde vroeger toe aan het Kartuizerinnenklooster Sint-Anna-ter-Woestijne. Het werd in 1350 gesticht en kreeg de benaming ‘Ter Woestijne’ omwille van de woeste gronden. Sint-Anna was een heilige die in de woestijn ging bidden. In 1578 werd het klooster verwoest door geuzen. Nu markeert een witte gelijknamige hoeve de plek waar vroeger het klooster stond. De hoeve wordt omgeven door een gracht en is te zien vanuit de boomgaard. De wandeling passeert nog enkele andere bijzondere hoeves zoals hoeve ‘Pereboom’ (de eerste hoeve op je rechterkant als je uit het bos komt).

Pereboom slaat op een barrière. Aan de barrière moest je belasting betalen om je weg te mogen verder zetten. De Diksmuidse Heerweg was dus een belangrijke handelsroute in de middeleeuwen. Het is een deel van de Romeinse Heirweg die Kassel met Aardenburg verbond. De Torhoutse Steenweg, de kaarsrechte baan van Roeselare over Torhout tot in Brugge, werd pas in 1751 aangelegd.

Vlakbij deze barrière stond een herberg. Toen deze belasting werd afgeschaft in 1860 verloor ook de herberg zijn nut.

De wandeling eindigt in het Tillegembos waar je de sporen van jarenlange recreatie duidelijk ziet in het landschap. Een heel verschil met een pas aangekocht bos als het Chartreuzinnenbos.

(Marijn Follebout, 8 september 2016)

Wat vind jij van de Driekastelenroute? Laat het hieronder gerust weten.