Stil is het nooit in Vlaanderen. Toch zijn er plekjes die hun best doen beschavingsgeluiden op de achtergrond te duwen. De Kalkense Meersen vlakbij Laarne en Schellebelle is er een van. Een zuurstofrijke wandeling dwars door broedgebied en gloednieuw natuurgebied.
Verrassing om de hoek: Natuur in de kinderschoenen
Wie een jaar geleden de Kalkense Meersen bezocht, zal zich vandaag niet meer herkennen. Links van Aard is niets veranderd, rechts is het hele gebied ‘gekuist’. “We zijn er door gegaan met de grove borstel”, zegt een van de ingenieurs die meegewerkt hebben aan het Sigmaplan, de Vlaamse versie van de Deltawerken. Dit plan biedt de ruime regio rond de Schelde een betere bescherming tegen overstromingen door gebieden te creëren waar het water vrij spel heeft. Bossen en weekendhuisjes hebben plaats gemaakt voor plassen, slikke- en schorregebied en natte hooilanden.
(Twee keer doorklikken en je krijgt een wandelkaart te zien van het gebied.)
De start alleen al is een belevenis. Parkeer je wagen op de markt van Schellebelle en wandel tot aan feestzaal ’t Veer. Sla daar rechts in en wandel tot aan de Schelde. Roep de veerman door de blauwe bel te luiden.
Je roept de veerman door de blauwe bel te luiden.
De gratis veerdienst vaart van 1 april tot 30 september op werkdagen van 7 tot 21 uur en op zat-, zon- en feestdagen van 9 tot 21 uur. Van 1 oktober tot 31 maart vaart het veer op werkdagen van 7 tot 18 uur en op zat-, zon- en feestdagen van 9 tot 18 uur. De veerman/-vrouw houdt lunchpauze van 12.30 tot 13 uur.
De lusvormige, bewegwijzerde wandelingen in de Kalkense Meersen starten meteen bij het afstappen van het veer in Aard.
Wij combineren de Groene Meersenwandeling (8km, zeshoekige bordjes met groene letters) en de ‘Binnen zonder kloppen’-wandeling (3,4km, gele bollen volgen). Beide zijn goed bewegwijzerd. Waar geen aanduiding staat, blijf je gewoon rechtdoor wandelen.
De Kalkense Meersen zijn een dankbaar wandelgebied.
Koninkrijk voor vogels
“De Kalkense Meersen is aangeduid als potentieel stiltegebied”, zegt Kristin Van de Velde, vrijwilligster bij Natuurpunt. “Door het vlakke landschap kan het nergens volledig stil zijn. Er zullen altijd wel omgevingsgeluiden zijn, maar ze overheersen niet.”
Visarend gespot
De groene Meersenwandeling volg je door de dijk naar links te volgen. Net voorbij Aard draai je rechts het natuurgebied in. Elke stap die je zet, voert je verder weg van de beschavingsgeluiden. De rust en stilte hebben een betoverende werking. Vooral grutto’s strijken hier neer om te broeden. Deze weidevogel heeft een schelle baltsroep ‘utto, utto, utto’. Je herkent de roep meteen. Een wandelaar die hier bijna wekelijks komt, vertelt dat hij onlangs nog een visarend gespot heeft. Een stiltegebied is een koninkrijk voor vogels.
Vogels spotten. Wie weet zelfs een visarend?
Goedbedoeld, maar…
Als we de geasfalteerde weg verlaten om dwars door de natte weiden te trekken, bevinden we ons midden verschillende groepjes vogels. Het pad is lichtjes verhard. We spotten reigers, een eenzame ooievaar, ganzen, heel wat grutto’s en af en toe een kievit. Een verrekijker is onontbeerlijk. “Vorig jaar kwam hier een oudere dame regelmatig broodkruimels werpen”, vertelt een ornitholoog. “Allemaal goedbedoeld, maar de broodkruimels trokken vooral kraaien aan die de eieren van de grutto’s kapot pikken. Dat was een ramp voor het broedjaar 2015.”
Geen kruimels voor deze vogels.
Vroeger bestond in deze natte hooilanden het ‘Vrijgeweide’. Dat hield in dat alle eigenaars enkel recht hadden op de opbrengst van de eerste maaibeurt. De toemaat, de grasproductie na die eerste maaibeurt, kwam toe aan de gemeenschap. Na 15 augustus mochten iedereen zijn dieren vrij laten grazen in de weiden.
Kunstwerk van wilgentenen
De wandeling door de natte hooilanden duurt helaas niet lang. Na amper 800 meter kom je in het centrum van Kalken, een deelgemeente van Laarne. Je wandelt de Uitbergsestraat helemaal door tot voorbij het dorp. Je neemt de eerste straat rechts die je terug de Kalkense Meersen instuurt.
Het natuurgebied is ontstaan doordat de weiden regelmatig overstromen. Hierdoor is geen intensieve teelt mogelijk, maar kunnen de weides enkel gebruikt worden als hooiland. Geen bemesting dus waardoor in het voorjaar prachtig gekleurde bloemen als dotterbloemen en koekoeksbloemen vrij spel hebben. Pas eind juni worden de vochtige graslanden gemaaid.
Net voor je terug in Aard bent, passeer je het kunstwerk ‘Salicetum’ wat zoveel betekent als wilgencollectie. Kunstenaar Will Beckers vlocht een duizendtal wilgentakken in elkaar. Zijn keuze voor de wilg is niet toevallig. Deze boom is al eeuwen vervlochten met dit gebied. Mandenvlechters en klompenmakers maakten graag gebruik van het wilgenhout. Het kunstwerk werd oorspronkelijk gebouwd voor een kunstproject in 2012, maar overleefde de tand des tijds en wordt met de jaren mooier.
De wilg is sinds de laatste ijstijd onlosmakelijk verbonden met de Schelderegio. Er zijn tientallen soorten met tot de verbeelding sprekende namen als amerikaantjes, lerenband en kattekletters. Mandenvlechters gebruik(t)en de wissen of tenen, de buigzame eenjarige twijgen van wilgen. Het wilgenhout was ideaal voor de klompenmakers.
Wilgen bloeien in het voorjaar. Voor bijen zijn wilgen heel belangrijk voor het stuifmeel. Bovenop knotwilgen blijft veel water staan waardoor het hout sneller gaat rotten en de boom hol wordt. Die vochtige omgeving is een ideaal kiemmilieu voor planten. Steenuilen verkiezen een landschap met knotwilgen als broedplaats. De holle stam biedt immers bescherming.
Zonder kloppen
Terug in Aard en als er nog jus in de benen zit, kan je er nog de ‘binnen zonder kloppen’ – wandeling van 3,4 km bijnemen. Deze loopt door het nieuw ontwikkelde Sigmagebied Kalkense Meersen.
Het Sigmaplan is een project van de Vlaamse overheid. Verschillende gebieden langs rivieren werden aangeduid als overstromingsgebied, net om overstromingen in andere delen van Vlaanderen te voorkomen. De ingrijpende werken in het landschap zijn net afgerond. Binnenkort grazen hier weer Galloway-runderen op een landduin die je aan de Kempen doet denken. Hieraan ontleent de wandeling zijn naam. Je duwt een hekje open en je bevindt je ‘zonder kloppen’ in het Galloway-gebied.
Nog meer Sigmaplan vind je ‘In de Putten’ met Dirk Draulans, Emile Verhaerenwandeling in Sint-Amands en op de fietstocht Elf Kleine Tussenstops.
Nog meer wandelen in de Kalkense Meersen:
- Rode Kalkense Meersenwandeling (9 km): Deze wandeling doet de rechteroever van de Kalkenvaart aan en leidt tot in de Wetterse meersen, met een mooi uitzicht op Wetteren. Vooral onverharde wegen langs weiden en beken. Heel mooi en gevarieerd.
- Blauwe Kalkense Meersenwandeling (7 km): Deze wandeling slingert zich via onverharde wegen door het nieuw aangelegde Sigmagebied. Je passeert onder andere het ‘gat in de Schelde’ die bewust geslagen werd om het water vrij spel te geven. Ook deze wandeling biedt veel variatie. Je passeert ook een kudde grazers op je weg.
Eindoordeel
Een wandeling waarbij je de tijd even uit het oog verliest.
Marijn Follebout, 25 maart 2016
Wandeling Kalkense Meersen (11,4 km)
Algemeen:
*Hou honden aan de leiband. Je wandelt door broedgebied van weidevogels
*Laarzen of stevig schoeisel zijn een vereiste
*Niet geschikt voor kinderwagens of rolstoelen
Positief:
*De stilte
*Extra beleving dankzij het veer
*Middenin de vogels, de natuur
*Het salicetum is echt wel een prachtig kunstwerk
*Indrukwekkend hoe de mens een natuurgebied kan ‘vormen’
*Voor fietsers met een e-bike: aan het veer in de wijk ‘Aard’ is een fietsoplaadpunt.
Fietsoplaadpunt in Aard.
Op deze wandeling kruisten we:
Wandelingen:
- Reigerpad (9 km) in Schellebelle
- GR128 (Wissant – Aken) in Berlare (468 km)
- Oude Scheldepadwandeling (9 km) – rode wandeling in Aard
- Wijmeerswandeling (6,9 km) – blauwe wandeling in Aard
Fietstochten:
- Turfputtenroute (34 km) in Schellebelle
- MTB netwerk Schelde – Durme – blauwe route (28 km)
- Gordelroute – Laarne in Kalken (35 km)
Wat vind je zelf van de Kalkense Meersen als wandelgebied? Geen hieronder je punten op tien en een tuutje uitleg.
Dag Marijn, twee weekends geleden bevonden wij ons ook op het veer van Schellebelle en hebben we gegokt op de blauwe wandeling. Dit voerde ons door een relatief nieuw heraangelegd gebied waar het wel leuk was om te wandelen. Geef de natuur nog een jaar of twee en dat wordt een pareltje eens de bulldozersporen en co zijn verdwenen. Sterk bezig btw! Groeten aan de Happy Stapper en gezin!