Belledaalwandeling in Affligem: Devotie in een notendop

De Belledaalwandeling (13 km) in Liedekerke en Affligem laat je genieten van het noordwestelijke deel van het Pajottenland in Vlaams-Brabant. Zonder franjes, maar met voldoende variatie. Een sfeervolle wandeling zonder grote verhalen, maar met des te meer pit.

Verrassing om de hoek: Gang voor bedreigde diersoorten

De wandeling start en eindigt in de Ommegang ter Muilen in Liedekerke. Twaalf kleine en vier grote kapellen sieren dit groene paadje. Bijzonder is dat deze Ommegang een ecologische corridor is, een door de mens aangelegde natuurstrook tussen het Liedekerkebos en natuurreservaat De Valier. Zo krijgen zeldzame diertjes meer bewegingsvrijheid en hoeven ze zich niet te beperken tot één beperkte biotoop.

Belledaalwandeling – kaart

De wandeling start aan Kapel Ter Muilen in Liedekerke. Je rijdt er zo voorbij. Focus je gps op Muilenstraat 322 – Liedekerke. Aan de overkant van huisnummer 322 staat de kapel met bescheiden parking. Ben je er aan voorbij, dan kan je ook nog 100 meter verderop parkeren in het eerste straatje rechts, de Hopstraat (wat al grondgebied Sint-Katharina-Lombeek is).

Kapel Ter Muilen. Genoemd naar Maria gezeten op een muilezel.

Tot aan de Franse revolutie stond op dit terrein een klooster (°1654). Links van Kapel Ter Muilen zie je nog een oude muur van dit klooster. Pas laat in de negentiende eeuw werd de kapel gebouwd ter ere van Onze-Lieve-Vrouw ter Muilen. De naam verwijst naar Maria gezeten op een muilezel. Naast de kapel is het graf van kluizenaar pater Arnoud de Liedekerke (1913 – 1982) die in de Tweede Wereldoorlog samen met zijn broer verzetsdaden organiseerde tegen de nazi’s. Niet toevallig ligt hier een de Liedekerke, want het was deze adellijke famile die in 1958 de kapel liet restaureren.

Links van de kapel staat nog een muur recht van wat eens het klooster was. Deze muur is nu een ‘Boerenkrijgmonument’.

Laatste restant van het klooster dat eind 18e eeuw werd vernield.

In 1798 sneuvelden hier 21 jonge mannen in de Boerenkrijg. Deze Zuid-Nederlandse opstand tegen de Fransen heeft slechts twee maanden geduurd, maar werd later sterk geromantiseerd als een eerste Belgische ontvoogdingsstrijd. Aanleiding voor de opstand was een wet van 4 september 1798 die alle Vlaamse 20- tot 25-jarigen verplichtte dienst te nemen in het Franse leger. Dat was slechts de druppel die de emmer deed overlopen. Er waren ook de torenhoge belastingen, de vervolging van priesters, de sluiting van kerken en abdijen, het Frans als voertaal… De opstand werd in de meeste plaatsen in Vlaanderen al snel de kop ingedrukt. In Kempen en ook in Vlaams-Brabant, en meer bepaald in deze regio rond Liedekerke, hielden de brigands – zo noemden de opstandelingen zich – het langer vol. De bossen rond Liedekerke waren een ideale schuilplaats. De Fransen sloegen de Boerenkrijg uiteindelijk hardhandig neer in de regio Hasselt. Er vielen tijdens de hele opstand volgens bepaalde bronnen meer dan 15.000 doden. Her en der in Vlaanderen (Overmere, Hasselt, Haasdonk…) vind je Boerenkrijgmonumenten.

We volgen de zeshoekige bordjes. Aan de overkant van de straat begint de Ommegang Ter Muilen. Een verzameling van kleine en grote kappelletjes langs een lieflijk paadje en de loepzuivere Hollebeek. Blijkt dat dit een ecologische corridor is. De Ommegang bestaat al sinds de veertiende eeuw. Recent werd het pad grondig aangepakt voor natuurbeheerwerken. Nu vormt de Ommegang een ecologische corridor tussen het Liedekerkebos en natuurreservaat De Valier.

In de Hollebeek kan je de rivierdonderpad treffen. Het is – in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden – een vis. Hij leeft enkel in zuiver water. De aanwezigheid van de rivierdonderpad duidt er op dat dit beekje puur water bevat.

Een ander diertje dat baat heeft bij deze ecologische corridor is de sleedoornpage, een moeilijk waarneembare en bedreigde vlinder. Ook de Kamsalamander profiteert ten volle van de extra vrijheden die de Ommegang hem bieden. Dankzij deze ecologische corridor hoeven de diertjes zich niet te beperken tot één natuurgebied wat ook vaak tot uitsterven leidt, maar kunnen ze vrij bewegen tussen verschillende natuurgebieden. De Kamsalamander leeft voornamelijk in poelen.

Halverwege de Ommegang sla je af naar rechts waar je, eens onder de spoorweg door, opnieuw naar rechts afbuigt. De sporen volgend passeer je het station van Essene-Lombeek. Voorbij het centrum van deze kleine dorpskern draai je links het bos in waar je een drassig mountainbikeparcours aan de zoom van het bos blijft volgen.

Via het bos naar Affligem

Het geraas van de E40 aan je linkerkant neem je er voor lief bij. De mist hangt met sliertjes boven de velden. Vanaf dit pad die tot in Essene slingert, heb je een prachtig zicht op de omliggende velden. Dit is – naar mijn mening – het mooiste stukje natuur van de hele wandeling.

Mooie natuur, maar stevig schoeisel wordt aangeraden.

Even wennen als je weer op het asfalt staat. Hier ga je rechts richting E40. Je passeert op je rechterkant een schijnbaar verlaten watermolen pal in het midden van een groot huis. Dit ‘groot huis’ was vroeger een bloeiend luxerestaurant, maar sinds begin deze eeuw gesloten. Een overnemer werd niet gevonden. De watermolen wordt ‘Bellemolen’ genoemd. Het ‘monument’ staat er verkommerd bij.

De Bellemolen.

De benaming ‘Belle’ komt in Affligem wel vaker voor. Deze wandeling bijvoorbeeld, de ‘Belledaalwandeling’, of de ‘Bellestraat’, de heemkundige kring ‘Belledaal’… “Men is het niet eens over de oorsprong en betekenis van de naam ‘Belle’”, zegt Wilbert De Leyn, bestuurslid van Heemkundige Kring Belledaal. “In het boek ‘Teralfene tussen Alfnam en Affligem’ van auteur Pierre Van Liedekerke uit 1985 staan daarover nogal wat theorieën. Meest waarschijnlijk is dat ‘Belle’ hetzelfde betekent als ‘Ballei’ een toponiem dat voorkomt in deelgemeente Teralfene in de naam ‘Balleistraat’. Dat zou een afgesloten terrein betekenen.”

Andere bronnen hebben het over de Belle (of de Balie) als een slagboom die toegang verleend tot een omheind stuk land.

De Bellemolen werd in 1149 door de monniken van de Abdij van Affligem. Tijdens de godsdienstoorlogen in de zestiende eeuw werd de molen verwoest. De huidige molen dateert uit de zeventiende eeuw.

Aan het kruispunt met de verkeerslichten word je naar links gestuurd. Links ligt het bekende eethuis Mie Katoen. Maar het is het gebouw waarin het restaurant is gevestigd dat ons interesseert. Het Hof ter Brempt wordt ook wel het Penitenciërshof genoemd en dateert van 1768.

Gestrafte monniken van de Abdij van Affligem werd in deze hoeve aan het werk gezet. Een mens vraagt zich af wat deze vrome jongemannen dan wel verkeerd deden dat ze ‘gestraft’ werden. Sodomie? Een gebed overslaan?…

Voorbij Eethuis Mie Katoen neem je het geasfalteerde pad dat je naar de fiets- en voetgangersbrug over de E40 leidt. Op de meeste weekdagen vormt de file zich richting Brussel heel vaak vanaf dit punt. Niets leuker dan op deze brug met een brede glimlach te zwaaien naar de gefrustreerde automobilist. Wedden dat je een glimlach terugkrijgt?

Altijd file op de E40.

Het echte Pajottenland

In het centrum van Essene volg je een tijdje de grote baan. Na een bocht naar links sla je linksaf en stap je zo het echte Pajottenland in. Het geraas van de E40 maakt plaats voor het plezierig geschetter van de tientallen zangvogeltjes in een bosje. Een klein klimmetje via het Rabauwwegje (benieuwd hoeveel reizigers hier in de Middeleeuwen overvallen zijn?) brengt je naar het dak van Essene. Als er geen gewassen op de velden staan, heb je hier een mooi uitzicht op de hele regio. Je volgt naar links de blauwe MTB-route tot aan de Belleweg waar je ook weer links afslaat.

Net na het centrum van Essene stap je zo de natuur weer in.

Let wat verder op het verrassende Maria-beeldje O-L-V van het Lindeken. Een stokoud Maria-beeldje hangt hier goed weggeborgen in een boom. Dit is trouwens de allereerste keer dat dit piepkleine beeldje wordt vermeld op internet. Devotie in een notendop.

Het pad zakt traag richting de E40. Terug in de bewoonde wereld en met de voeten op asfalt neem je de onderste straat naar links, richting de huizen. Volg de zeshoekige bordjes door het centrum. Ze brengen je opnieuw naar de fiets- en voetgangersbrug over de E40. Aan het kruispunt van Mie Katoen steek je over naar het centrum van Teralfene.

Net voorbij het bord ‘centrum’ draai je af naar links. Het hele traject is goed uitgepijld, maar hier ontbreekt er eentje. Loop de straat in waar ‘geen doorgang’ op staat. Dit is de Kleine Heideweg en die moet je helemaal volgen. Draai dus niet mee naar links in de Krekelweg.

Terug in Liedekerke

Als je het klein weggetje helemaal hebt doorgewandeld, kom je uit onder de spoorweg en wat verder steek je dan de grote baan over. Herken je je hier? Opnieuw onder de sporen en net na de bocht kom je uit aan de Ommegang van het begin van onze wandeling. We volgen de Ommegang verder naar rechts. De palen van de Groene Lus rond Liedekerke (15km) nodigen uit om meer te ontdekken van deze boeiende streek.

Vind je het na 13km stappen welletjes geweest, dan volg je de Ommegang tot aan de Muilenstraat waarna je links terug tot aan je auto stapt.

Fiche van de Belledaalwandeling (13 km)

Algemeen: